“The golden age only comes to men when they have forgotten gold.”  – Gilbert K. Chesterton

Bij de bedoeïenen in Egypte

Een aantal jaren geleden bevond ik mij plotseling een weekje in een Islamitisch bedoeïenengezin in Gizeh, vlak onder die machtige piramides. Ik was daar als paying guest. Ik had de man al eens in Nederland ontmoet bij mijn neef, die nu ook bij hem te gast was. De Egyptenaar handelt in de meest verrukkelijke bloemenoliën, helpt mensen over de hele wereld door middel van energie en neemt hen mee de woestijn in. Als kind was hij in een gat onder de sfinx gevallen en sindsdien beschikte hij over bijzondere gaven. Een unieke belevenis om een week in zijn gezin te zijn, zijn familie te leren kennen en de woestijn rondom de piramides te verkennen en te beleven. Mijn neef, die zag dat de financiën van deze man zeer ongecontroleerd door hem beheerd werden wilde een bankrekening voor hem openen, zodat hij zijn geld op een goede manier kon beheren en hij ook in onvoorziene omstandigheden genoeg geld zou hebben. De man zei tegen mij: ‘Emy, kun je hem alsjeblieft uitleggen dat ik geen bankrekening wil, want ik weet dat ik me dan verlaag. En wat heb ik nodig? Ik heb een huis, ik heb een vrouw, ik heb twee mooie kinderen, wat wil ik nog meer? Als ik te weinig geld heb, dan heb ik op de een of andere manier toch altijd genoeg. Als ik te veel geld heb, dan geef ik het weg aan de armen.’

Wanneer we boodschappen gingen doen, dan viel het me op dat hij tijdens het onderhandelen met die geldrolletjes in zijn hand zat te spelen. Zij bepalen hoeveel geld zij ontvangen of hoeveel geld zij voor iets betalen en hoeveel zij een ander gunnen, waarbij het geld sterk ten dienste staat van hun sociale contacten. Hij zei dat de bedoeïenen in Gizeh voor elkaar zorgen. En bij alles hanteren zij regels over wat halal/goed is en wat haram/slecht is.

Toen ik na een week in deze totaal andere dimensie weer voor de terugreis op Cairo Airport stond tussen de Nederlanders die terugkwamen van de badplaats Sharm el Sheikh, zag ik in één oogopslag hoe waanzinnig onze westerse cultuur in elkaar zit met dat grote geld dat als een zwaard van Damocles boven ons hoofd hangt en ons volledig regeert in alle opzichten.

Ik vond het mooi om te zien hoe de man ijzerenheinig volhardt in zijn manier van omgaan met geld, een manier die verbonden is met het hart, omdat hij weet dat dit de enige weg is die waarlijk voldoening geeft en die mensen bij elkaar brengt.

Mensen denken te moeten betalen voor hun leven op aarde

Deze ervaring zorgde ervoor dat ik op een andere manier naar geld keek en toen ik de uitspraak las: ‘Humans are the only species that pay to live on earth’ wist ik hoe absurd dat hele geld is. En voor het eerst stelde ik me voor hoe het zou zijn als er helemaal geen geld meer in de wereld zou zijn.

In een Tegenlicht uitzending van een paar jaar geleden sprak een lakonieke IJslander over de algehele lose-lose situation in IJsland. Zijn laatste opmerking in het interview was: ‘And then when there is no more money, you stop thinking about money and then all your troubles will go away.’

Een krankzinnige gedachte, een wereld zonder geld. Zo’n gedachte zou 10 jaar geleden niet in m’n hoofd zijn opgekomen, maar nu kom ik steeds meer mensen tegen wereldwijd

die deze gedachte serieus nemen. En ik moet eerlijk zeggen dat het me ook steeds meer tegen de borst stuit als ik zie hoe mensen zich moeten afbeulen voor een paar lousy rotcenten. Niet alleen in derdewereldlanden waar mensen lange dagen maken voor een paar cent om de niet ophoudende vraag naar spullen van de westerling te fabriceren. Maar ook hier in Nederland werken veel mensen niet meer met plezier, omdat ze met steeds minder mensen steeds meer werk moeten doen en iedereen bang is om zijn baan te verliezen. De hypotheekschuld moet immers worden afgelost. De mensen in de onderlaag van de piramide die voor het geld zorgen van die enkeling aan de top van de piramide verkeren in steeds grotere armoede, terwijl er geld zat is in de wereld. Dat is schrijnend om te zien en dat moeten we niet willen met z’n allen.

Hoewel het Vaticaan bulkt van het geld, is het toch Paus Franciscus die herhaaldelijk wijst op de ongelijkheid tussen arm en rijk. Hij zei: ‘Hoe is het mogelijk dat het geen nieuws is als een dakloze dood gaat, maar wel als de beurs twee punten daalt.’

Nu kunnen we met z’n allen cirkeltjes blijven draaien in het denkraam ‘geld’ en kleine aanpassingen verzinnen, maar ik ben zelf voor een radicale verandering. Zoals Michael Tellinger zegt: ‘Remove the problem, remove money from the world’.

Een wereld zonder geld, een andere energie

Veranderingen, nieuwe mogelijkheden, beginnen met een gedachte, een visie. Oké, een wereld zonder geld, hoe ziet dat er dan uit? Moeten we dan weer terug naar de middeleeuwen? Worden mensen dan lui? Nee, helemaal niet.

Alles kan gewoon doorgang vinden. Er is echter één grote last van iedereen af: geld. Probeert u zich dat eens voor te stellen als die last van het geld er niet meer is.

Als iedereen in vrijheid kan leven, met zijn unieke talenten kan werken, met plezier zijn taak in de gemeenschap kan vervullen, oneindig creatief kan zijn, wat zou er dan veel plezier zijn in de samenleving en veel liefde voor elkaar.

Als je een wereld zonder geld naast een wereld met geld voor je kunt zien, poeh, wat een verschil in energie zou je dan zien.

En als mensen dan zeggen: ‘Ja, zeg, wat onrealistisch, wat naïef, wat zweverig.’ Dan zou ik weer eens die uitspraak van Plato willen aanhalen: ‘We kunnen een kind makkelijk vergeven als hij bang is voor het donker; de werkelijke tragedie is als mensen bang zijn voor het licht.’

Het is tijd om op te staan

Banken, bedrijven, ziekenhuizen, etc. worden vaak met veel list en bedrog overeind gehouden. De meeste mensen werken daar aan mee, niet omdat ze slecht zijn, maar ten eerste omdat ze zich hier niet direct bewust van zijn en ten tweede omdat ze zich er heel moeilijk aan kunnen of willen onttrekken, immers hun baan en dus hun inkomen staat op het spel. In het boek The End of Money and the Future of Civilization van Thomas H. Greco staat: ‘Wanneer grote bedrijven en instellingen corrupt zijn, zijn veel van de mensen die er werken ook corrupt. Het persoonlijke geweten is afgezwakt en immoraliteit is geïnstitutionaliseerd. Mensen die gewoonlijk heel normaal en goedwillend zijn doen verkeerde dingen omdat ze ingebed zijn in bepaalde situaties en systemen.’

Petje af voor die groeiende groep mensen, die in zo’n situatie toch wakker wordt en inziet dat het roer om moet.

Want er staat iets anders op het spel, namelijk persoonlijk geluk en het geluk van de medemens. Men realiseert zich dat het gevoel van voldoening door het krijgen van een bonus van tig miljoen niet het geluk oplevert dat verlangd wordt, namelijk een gevoel van geluk dat een intens blij harts- en zielsgevoel is. Dit geluk, dat diep van binnen je

wezen raakt, ontstaat omdat datgene wat je doet bijdraagt aan het geluk van de gehele gemeenschap.

Misschien is een wereld zonder geld toekomstmuziek en moeten we bepaalde stappen zetten om daarnaar toe te groeien. Stappen die in dit nummer allemaal aan bod komen en waarmee we beslist op de goede weg zijn. Ikzelf pleit echter voor helemaal geen geld, geen rooie rotcent, geen ruilmiddel, waarbij alles toch weer in waarde en ‘voor wat hoort wat’ omgezet wordt.

Maar daar moeten we als mensheid ook wel aan toe zijn, dat gaat niet van de ene dag op de andere.

“De aarde, het zonnestelsel, het universum, worden allemaal een nieuwe richting op gestuwd onder de invloed van Liefde. De meesten van jullie beschouwen Liefde als een belachelijke kracht, maar in werkelijkheid is het de grootste van alle krachten! Geld en macht worden nog steeds vereerd alsof jullie leven ervan afhangt. In de toekomst zal alles onderhevig zijn aan Liefde en alles zal de Liefde dienen. Maar pas door lijden en moeilijkheden zal het bewustzijn van de mens wakker worden.” (Peter Deunov)

Gelukkig is er ontzettend veel aan het licht gekomen in de hele financiële wereld en we zien ook hoe geld altijd verbonden is geweest met oorlogen, uitbuiting van mens en natuur, armoede etc. Hoe bizar is het dat als je niet in het geldsysteem wilt of kunt meedraaien, je eigenlijk geen menswaardig bestaan hebt op aarde.

Ik denk dat veel mensen daar schoon genoeg van hebben en oprecht toe zijn aan een andere wereld. Maar … die wereld ontstaat niet vanzelf of wordt van hogerhand gecreëerd, nee, die wordt door onszelf gecreëerd. Als wij beseffen dat wij als mensheid een eenheid vormen, dat wij, in plaats van ‘ikke, ikke en de rest kan stikken’ onze medemens hetzelfde geluk gunnen als wij dat voor onszelf willen (de gouden regel), dan zijn we misschien klaar voor die nieuwe wereld zónder geld, maar mét liefde voor alles en iedereen.

Captain Picard van Starship Enterprise in de film Star Trek ontvangt een vrouw uit de 21e eeuw op zijn schip. Zij vraagt hem met verbazing: ‘Hoe groot is dit schip wel niet?’ Picard: ‘Dit schip bevat 24 dekken van bijna 700 meter lang.’ Waarop zij reageert: ‘Het heeft me zes maanden gekost om genoeg titanium bij elkaar te schrapen om een cockpit van 4 meter te kunnen bouwen. Hoeveel kost dit schip wel niet?’ Picard antwoordt: ‘De economie van de toekomst ziet er enigszins anders uit. Geld bestaat namelijk niet in de 24e eeuw.’ ‘Geen geld? Bedoel je dat je niet betaald wordt?’ ‘Het vergaren van rijkdom is niet langer de drijvende kracht in ons leven. Wij werken ter verbetering van onszelf en de rest van de mensheid.’

Emy ten Seldam

Emy ten Seldam was van 1970 tot 2010 werkzaam bij verschillende uitgeverijen en is thans hoofdredacteur van het tijdschrift BRES. Bewustzijn in beweging. Als coauteur werkte zij mee aan het boek De kracht van stilte: Eckhart Tolle live in Rotterdam (2012).