Beste lezer(es),

Beste Aardewerk(st)er,

De verwijzingen in de media naar crisis viseren hoofdzakelijk de conjuncturele beweging van de economie binnen het eigen land, regio en/of Europa. Wat zich buiten de grenzen ervan afspeelt, krijgt doorgaans alleen aandacht in zoverre het van invloed is voor ons eigen klein gebied. Onmiskenbaar leven wij in het Westen samen met mensen die altijd reeds aan de rand van deze samenleving geleefd hebben en dus werkelijk ondervinden wat het betekent over weinig of geen middelen te beschikken om een waardig leven te leiden, doch abstractie gemaakt daarvan, kan men zich de vraag stellen hoe reëel of misschien eerder futiel de beweerde crisis voor het merendeel van de bevolking hier en nu is, afgemeten aan de omstandigheden waarin grote delen van de bevolking in andere gebieden van deze planeet thans leven. Alleen reeds wegens gebrek aan elementaire voeding en drank sterven dagelijks naar schatting 35.000 mensen. Indien we bereid zijn onze blik te verbreden, beseffen we allicht dat de economische recessie waarover zo gejammerd wordt door politici, economen en commentatoren in de media, een betrekkelijk onbeduidend gegeven is dat uitvergroot wordt en daardoor de dieperliggende problemen in de beschaving verdoezelt, de blinde vlek in de perceptie van de wereld. Heeft de in het Westen levende bevolking niet boven haar stand geleefd en op veel vlakken levensvernietigend gehandeld, niet alleen voor zichzelf, maar mede ten koste van de leefomstandigheden van bewoners in andere gebieden? Dit onrecht is een veel grotere vorm van crisis dan de economische recessie die het Westen treft. In een eerste bijdrage van deze Aarde-Werk-Brief licht Gerbert Bakx toe dat onze reflectie over een ethisch verantwoord leven niet beperkt kan worden tot de ruimte van de mensen met wie wij dagelijks direct van doen hebben, maar evenzeer de verhouding tot iedere bewoner van deze planeet en de natuurlijke leefomgeving impliceert.

Hoe scherp de tegenstelling tussen rijk en arm op wereldvlak is, komt ook aan bod in de tweede bijdrage die Peter Philips en Kimberly Soeiro ons leveren over de macht en de toenemende kapitaalconcentratie in de handen van een op wereldschaal zeer kleine maar invloedrijke transnationale elite die multinationale ondernemingen en banken controleert met verregaande invloed in politieke besluitvormingen, militaire interventies en de mediasector.

Over de voorbije twee decennia worden ons in versneld tempo goederen en diensten aangeboden waaraan de kwalificaties ‘groen’,  ‘ecologisch’ of ‘duurzaam’ toegedicht worden. Hieronder zijn innovaties die op zich beslist geleid hebben tot verworvenheden die positief onthaald kunnen worden. De evolutie heeft ook de gedachte gevoed dat een verder doorgedreven ‘groene’ technologisering van de kapitalistische markteconomie ons op weg zou helpen om het hoofd te bieden aan de nadelige neveneffecten van bestaande productie- en consumptiegedragingen. Deze ‘vergroening’ laat dan onverlet de functionering van economische, maatschappelijke en politieke systemen die de dominante wijze van leven naar Westers model faciliteren. Het zijn vaak ingrepen aan de oppervlakte waardoor problemen doorgeschoven worden naar andere niveaus. Op de valkuilen van de beweerdelijk reddende werking van een ‘groen’ reformistisch kapitalisme wijst Matthias Lievens in het derde artikel van deze Aarde-Werk-Brief.

We leven in een tijdsgewricht waarin het geld alles aan zich dreigt te onderwerpen met  ontwikkelingen waarbij steeds meer categorieën van mensen uitgesloten worden. Een groeiend aantal mensen zien hier de waan van in en is op zoek naar alternatieven. Vanuit een boeddhistische inspiratie spreekt vervolgens Kees Klomp over een nieuwe vorm van ondernemerschap die niet kwantificeerbare waarden boven de cultus van de prijs centraal stelt, met een hart voor mens, maatschappij en milieu.

Een epifenomeen van de dolgedraaide en op prestatie gerichte samenleving is aanwijsbaar in het posthumanisme. Het creëert een patroon van mens die verandering en aftakeling – inherent aan alle leven – geen plaats kan geven en het geloof in een continue lichamelijke en mentale perfectionering wil verspreiden. Het illustreert ook de prestatiezucht van de hedendaagse mens en zijn onvermogen om zich in het natuurlijke verloop der dingen in te schakelen. Geconfronteerd met de schrijnende omstandigheden waarin een groot deel van de wereldbevolking moet leven en begaan met de overlevingskansen van de mens zonder meer ingevolge de zelfeliminerende dynamiek die hij onbewust op gang gebracht heeft, meent Christian de Duve in de korte slotbijdrage de opportuniteit van het streven naar genetische en andere technische manipulaties die aan de puur intellectuele reflexen van de Westerse mens ontsproten zijn, in vraag te moeten stellen en daarentegen roept hij op om ons eerder in te zetten voor de verwerkelijking van het natuurlijke potentieel waarmede alle bewoners van deze planeet geboren zijn, maar dat helaas voor een groot deel onder hen onbenut blijft als gevolg van een liefdeloze omgang met de medemens.

Tenslotte vragen we nog uw aandacht voor het theaterproject dat door de Beweging van Wakkere Geesten opgestart wordt. Een toelichting over het ontstaan van deze beweging leest u van Filip Loobuyck. De oproep voor medewerking lassen we op het einde in.

Wij hopen dat deze herfsteditie van de Aarde-Werk-Brief u opnieuw mag inspireren.

Namens de Redactie,

 

Paul Haerden

Hoofdredacteur

 

Oktober 2013