Editoriaal: de toekomst van Aardewerk (lente 2011)

Editoriaal: de toekomst van Aardewerk (lente 2011)

Jeanneke van de Ven

Beste Aardewerkers,

Dit gaat een lang editoriaal worden. Want er is van alles gaande in Aardewerk, en we houden jullie graag op de hoogte.

Jullie hadden natuurlijk al lang begrepen dat Aardewerk zich op een kantelmoment bevindt, om niet te spreken over een crisismoment. Maar intussen kunnen we al een klein beetje duidelijker zijn over wat die kentering inhoudt.

Aardewerk draait al bijna vijfentwintig jaar op vrijwilligers, vrijwilligers die nagenoeg uitsluitend bezig waren met het denken over en het leveren van inhoudelijke bijdragen aan alle vormingen die we organiseerden: de zomerweken, studiedagen, tweejarige opleidingen etc. Dit alles omdat we nu eenmaal die passie hebben en die noodzaak voelen om onze bijdrage te leveren aan de zo noodzakelijke omvorming tot een ecologische en rechtvaardige samenleving, en omdat we rond die thematiek willen uitgaan van grondig gefundeerde ideeën en een ruime historische situering. Wie de vormingen van Aardewerk kent weet dat we ons verhaal vaak beginnen in het Neolithicum. Radicaal betekent voor ons dan ook niet noodzakelijk het door sommige mensen zo gevreesde radicale discours (en praktijk) van protest tegen, maar een zoektocht naar de wortels (de radix) van de huidige crisis, want alleen een inzicht dat diep en ver genoeg teruggaat, kan licht werpen op waar het fout gegaan is en ons sleutels verschaffen tot een ander soort samenleving.

Het is een zoektocht die onze geesten verruimt, die ons doet kijken naar andere culturen, naar mensen van andere tijden, die ons kennis laat maken met vele theorieën en filosofieën en discoursen, die ons ook steeds meer naar onszelf laat kijken en verduidelijkt hoe we zelf allemaal deel zijn van het probleem, om op die manier steeds dieper door te dringen in de aard van de ernstige crisis waarmee we geconfronteerd worden en in de wegen daaruit.

We doen dit al meer dan 20 jaar in de zomerweken, met ons boek “Voeten in de Aarde” dat we samen met de Groene Filosofen schreven, via onze studiedagen en Nieuwsbrief, met ons ‘Manifest voor een Radicale Ommekeer’, dat we enkele jaren geleden schreven en, intussen al weer vele jaren, in onze tweejarige opleiding “Ecologische Filosofie en Politiek”.

En terwijl we daarmee bezig waren en succes hadden met onze vorming, moesten we ons als gevolg van dat succes naast het inhoudelijke aspect steeds meer gaan bezighouden met allerlei praktische en organisatorische zaken. We verloren een beetje uit het oog dat het evengoed nodig is om goed zorg te dragen voor onze organisatie, wil deze met succes blijven voortbestaan. Resultaat is dat we op dit moment vooral kampen met te weinig praktische draagkracht en te weinig bestuurlijke zorg. Een en ander had tot gevolg dat het inhoudelijke werk begon te lijden onder de praktische beslommeringen.

We dachten dit op te lossen door (na veel aarzeling en vele bedenkingen) subsidies aan te vragen als beweging, maar die zijn ons niet toegekend, met als voornaamste argument dat we eerder een vormingsinstelling zijn dan een beweging, en daar zit wat in. Enerzijds jammer, want we hadden daarmee misschien een paar mensen aan kunnen werven voor het noodzakelijke ondersteuningswerk. Anderzijds een opluchting, want we zijn er de mensen niet zo naar om te veel bezig te moeten zijn met subsidiedossiers, verantwoordingen, voldoen aan regels en normen etc. De oefening heeft ons veel energie gekost, en we zijn weer terug bij af. We moeten dus verder zonder geld, misschien ook niet slecht in deze overgemonetariseerde samenleving, want eigenlijk strookt het ook niet zo hard met onze ideeën.

Dus hebben we de koppen bij elkaar gestoken en met elkaar uitgewisseld hoe we de toekomst van Aardewerk zien, en hoe we onszelf daarin zien functioneren. Want indien nodig willen we het geheel helemaal herdenken. De resultaten van deze uitwisseling zijn nog zeer voorlopig, maar er zijn wel al een paar grote lijnen, waarover ik jullie kan vertellen.

De toekomst van Aardewerk

Eerste grote lijn is dat we verdergaan met Aardewerk. Belangrijk, want ook dat had anders uit kunnen pakken. Maar we zullen niet op dezelfde manier verder gaan.

Inhoudelijke positie van Aardewerk

Aardewerk is uitgebouwd rond het ideeëngoed van de radicale ecologie, als een van de antwoorden op de sociaalecologische crisis. Het was altijd onze eerste doelstelling om dit ideeëngoed zoveel mogelijk uit te dragen, omdat we van mening zijn dat dit ideeëngoed zeer waardevolle en kritische reflecties aanbiedt tav de sociaalecologische crisis. Dat is wat we de afgelopen 20 jaar gedaan hebben. Dit ideeëngoed zal ook in de toekomst ons fundament blijven, het behoort tot onze identiteit en onze geschiedenis, en het is nog steeds een belangrijke inspiratiebron voor ons. We voelen echter ook de behoefte om ons inhoudelijk opnieuw te oriënteren, en na te denken over wat nu, in deze vergevorderde crisis, onze ruimere inhoudelijke positie zou kunnen zijn. Mogelijk komen er belangrijke nieuwe accenten bij. De bijdragen in deze nieuwsbrief over degrowth geven al een van de mogelijke nieuwe accenten aan.

Programma van Aardewerk

Voor de nabije toekomst betekent het dat we voorlopig werken met een minimum programma.

Het betekent dat er dit jaar geen zomerweek zal zijn. Er is voor de diehards wel een gelijkaardig alternatief dat mee door Aardewerk ondersteund wordt: zie onderaan dit editoriaal. Het is ook onzeker of er nog zomerweken zullen volgen vanaf volgend jaar. Als dat zo zal zijn, dan waarschijnlijk in een heel nieuwe formule.

De opleiding “Ecologische Filosofie en Politiek”, waarvan het eerste jaar nu met 35 cursisten in Brussel loopt, wordt vanzelfsprekend gecontinueerd, ook naar het tweede jaar toe. De kans is bovendien zeer groot dat we daarmee ook na Brussel weer in een andere stad verdergaan. Het programma daarvan zal overigens ook met een nieuwe bril bekeken worden.

De studiedagen werden tot nu toe altijd al op losse basis georganiseerd als we een volgens ons goed en belangrijk thema hadden. We zullen daarmee doorgaan, maar het is mogelijk dat er de komende tijd minder zullen zijn.

De nieuwsbrief zal blijven, maar mogelijk een andere vorm krijgen. Misschien gaan we over tot alleen een digitale versie, of zetten we de nieuwsbrief integraal op de website… of misschien blijft hij gewoon zoals hij altijd was.

Hoe het toekomstige nieuwe programma van Aardewerk er zal uitzien is nog helemaal niet duidelijk. Er zijn in de loop van de afgelopen jaren veel goede ideeën en voorstellen geweest, maar wat daarvan mogelijk gerealiseerd kan worden is een vraag voor de toekomst en hoofdzakelijk afhankelijk van de inbreng van medewerkers, die projecten daadwerkelijk willen ondersteunen en helpen uitwerken.

Bestuur van de organisatie

Een aspect dat tot nu toe weinig structurele aandacht kreeg in Aardewerk, en waarvoor we nu op de blaren moeten zitten, is het bestuur van de organisatie. Aardewerk plant een aantal degelijke bestuurders te zoeken, die zich in hoofdzaak richten op het bestuur van en de goede zorg voor Aardewerk als organisatie. Dit houdt in dat zij een goed zicht hebben op het functioneren van Aardewerk, op de noden van Aardewerk als organisatie en dat zij zo goed mogelijk zorgen dat Aardewerk kan beschikken over de financiële en personele middelen die nodig zijn voor haar werking.

Praktische organisatie van Aardewerk

De praktische organisatie zal zoveel mogelijk in goed af te lijnen takenpakketten verdeeld worden, waarvoor vrijwilligers gezocht worden. We denken bv aan taken zoals het bovengenoemde bestuur van de organisatie, de boekhouding en vzw-administratie (waarvoor inmiddels Marcel zijn hulp aangeboden heeft), het vzw-beheer, de nieuwsbrief (die door Paul zal worden overgenomen), de website (is al door Ana overgenomen), het zoeken van eventuele mecenaten, promotie en lay-out, beheer adressenbestand en administratie, praktische organisatie, begeleiding vormingen…

Op deze manier hopen we de draaischijf te ontlasten van de vele praktische punten, zodat er weer ruimte ontstaat voor inhoudelijke voortzetting, uitwisseling en vernieuwing.

Uitbreiding draaischijf

Ook zullen nieuwe mensen gezocht worden voor uitbreiding van de draaischijf, waar de nadruk weer hoofdzakelijk zal komen te liggen op de inhoudelijke aspecten van Aardewerk.

Uitbouw van een degelijke vrijwilligerswerking

Aardewerk gaat op zoek naar (zeker ook jonge) nieuwe vrijwilligers met allerlei talenten en interesses, die zich kunnen vinden in ons gedachtengoed, en wil hen inschakelen in alle geledingen van de organisatie. Er zal aandacht besteed worden aan een degelijke begeleiding van deze vrijwilligers.

Voilà, beste Aardewerkers, dit is de eerste oogst voor een mogelijke vernieuwing van onze werking. Veel is nog onzeker, maar we bouwen stap voor stap verder, en houden jullie op de hoogte. Wie graag op enigerlei wijze wil reageren op het bovenstaande, is natuurlijk zeer welkom om dat te doen. Bijdragen hieromtrent kunnen ook een plaatsje krijgen in de volgende nieuwsbrief.

In deze nieuwsbrief vind je een bijdrage over Green Growth of Degrowth van Johan Malcorps, een pleidooi voor décroissance van Serge Latouche, de vader van het décroissance-denken in Frankrijk; en het charter van de Franse décroissancetijdschrift: ‘la Décroissance, le journal de la joie de vivre’. Daarnaast, als vervolg op de vorige bijdragen rond bevolking een artikel van Stijn Breurs: ‘Zet de bevolkingsfactor opnieuw op de politieke agenda’. Ana stuurde een beschrijving van hun prachtige project ‘La Ermita’ in Spanje: over krimp gesproken…, een project waar elke Aardewerkers zich thuis zal voelen.

En tenslotte ben ik jullie nog een mogelijk alternatief voor de zomerweek schuldig. Van 8 tot en met 16 juli vindt er een transitie 8-daagse ‘Transitie Open Space’ plaats in kasteel Nieuwenhoven. Aardewerk werkt mee aan dit evenement. Je vindt de eerste informatie hierover achterin deze nieuwsbrief, op onze website www.aardewerk.be en op www.kasteelnieuwenhoven.be onder agenda – juli. Over enkele weken volgt een meer gedetailleerd programma.

aardewerkgroeten,

Jeanneke