Jef Peeters over zijn nieuwe boek Economie in meervoud.

Aardewerk: Het boek was oorspronkelijk een reeks artikels die je schreef voor het tijdschrift Oikos. Wat deed je aan deze reeks beginnen? 

Jef Peeters: Het nadenken over economie past in de vraag hoe tot duurzaamheid te komen. Een cruciaal punt is dat het dominante economisch denken economie als iets apart bekijkt, in plaats van als een door en door maatschappelijke praktijk. Dat brengt mee dat sociale en ecologische overwegingen als zogenaamde ‘externaliteiten’ uit de economie geduwd worden. De onderliggende reden is dat sociale en ecologische bekommernissen kosten genereren die wegen op de winst van de bedrijven en op de economische groei. Kortom, zonder de economie te veranderen en het denken daarover kan je nooit tot een duurzame samenleving komen. 

Vanuit die algemene achtergrond is het niet verwonderlijk dat Oikos als ‘tijdschrift voor sociaal-ecologische verandering’ (zoals de ondertitel tot voor kort luidde) aandacht aan economie besteedt, met uiteraard een focus op alternatieven voor de dominante economische opvattingen en praktijken. Hetzelfde gebeurde in mijn professioneel onderzoek naar de relatie tussen Sociaal Werk en duurzaamheid*. In die context stelde ik aan de Oikos-redactie voor om een reeks te schrijven die alternatieve benaderingen van economie voorstelt.  

Zijn ecologisten voldoende geletterd op economisch vlak? 

Je zou die vraag ook kunnen omdraaien: ‘Weten economen wel wat economie is?’. En dat is ook waarover het boek gaat, namelijk een andere manier om economie te verstaan. Het gaat niet over geld verdienen, winst maken, beurzen, economische groei… maar over het voorzien in het gezamenlijk levensonderhoud en het in stand houden van de omgeving waarin dat gebeurt. Zo gezien hebben veel economen een paardenbril op, maar gaan net ecologisten iets herkennen waar zij mee bezig zijn en gaat er zo een poort open om zich economie toe te eigenen. 

Welke schrijvers of denkers hebben jouw economisch denken beïnvloed? 

In verband met mijn vorige antwoord spreek ik liever over het ‘denken over economie’. En dan wordt het omwille van de veelheid van invloeden haast ondoenbaar om heel specifieke namen naar voor te schuiven. Om er toch enkele te noemen: Karl Marx is al vele jaren aanwezig, meer recent hebben in het bijzonder Karl Polanyi en J.K. Gibson-Graham mijn denken erg beïnvloed. Vooral die laatsten (het gaat om een gezamenlijke naam van twee feministische geografen) hebben erg bijgedragen aan enkele basisinzichten waarop het boek steunt. Maar daarnaast zijn er hele rist denkers over commons en over degrowth die belangrijk zijn, maar daarvoor verwijs ik graag naar het boek.

Wat hoop je met dit boek te bereiken?

Dat er meer activisten gegrepen worden door de fundamentele discussies die er vandaag over economie plaatsvinden. Dat is nodig om de eigen activiteiten beter te kunnen kaderen. En daartoe probeer ik enkele wegen aan te wijzen om op verder te gaan.

* Mijn boek Veerkracht en burgerschap. Sociaal werk in transitie (EPO, 2015) gaat voor een derde over economie. En in 2022 publiceerde ik een uitgebreide studie, die parallel met dit boek ontwikkeld werd en deels overlapt: Sustainability and new economic approaches An exploration for social work research. Zie: https://soc.kuleuven.be/ceso/spsw/workingpaperseries/2022/ceso-spsw-2022-01 

Het boek Economie in meervoud: wegwijzers naar een sociaal-ecologische economie kan je downloaden via deze link.