BOOM VAN HET JAAR
In de vorige Aardewerkbrief informeerden we onze lezers over een kleine
en symbolische activiteit in het verlengde van de Klimaatzaak-bomenactie[1]. Deze beschermde bomen, althans een selectie, lieten we deelnemen aan de wedstrijd Boom van het jaar. Aardewerkers dienden voor 4 provincies een boom in. De boom moet niet de mooiste of de oudste zijn, maar moet een eigen verhaal vertellen en op die manier motiveren waarom de boom het verdient om gekozen te worden. Per provincie kiest een onafhankelijke en expertenjury een boom en daarna wordt uit deze 
bomen de winnaar gekozen. Als motivatie werd gewezen op de actie van deze bomen om gehoord te worden in de Klimaatzaak ter bescherming van hun fysieke integriteit en patrimoniale waarden.
Voor Antwerpen (Berchem) werd dit de Beuk aan de Sint-Wilibrorduskerk
|
Deze boom is sinds 18 november1948 beschermd. Er staat zelfs een hek rond om de stam en wortelgestel te beschermen. De boom heeft andere tijden gekend. Op zijn stam vind je nog “speetpunten” (littekens) van verwijderde berichten. Nu is het verboden “aanplakbrieven, berichten of enig andere publiciteit aan te brengen”. |
Voor Oost Vlaanderen viel de keuze ook op een Hollandse linde (Tilia x europea), langs de Leernsesteenweg, op het tracé van een oude heerbaan in Sint-Martens-Leerne (Deinze).
|
Deze oude linde, met een geschatte leeftijd van 250 jaar staat alleen maar ooit was dat anders en maakte de boom deel uit van een dreef die leidde naar een hoeve. De andere bomen zijn weg. De hoeve dateert van 1742 en de dreef is nog te zien op de kabinetskaart van de Ferraris (1770-1778). Het asfalt aan de voet van de boom is veel recenter. Niet de beste menselijke ingeving om daarmee zijn wortels te bedekken: de bodem verdicht en er is minder zuurstof beschikbaar voor het wortelgestel. Maar gelukkig kan een linde wat verdragen en de meeste stellen het nog goed met wat minder zuurstof in de bodem. Dat is ook de reden waarom er nog altijd lindedreven worden aangeplant langs wegen. Nu staat er een hek rond de boom. De linde wordt al sinds mensenheugenis geknot maar blijft vitaal. Mensen noemen hem de Grote linde of Gheraerdsboom. Of ook wel ‘Leonce Meesterlinde’ naar Leonce De Meester, voormalige bewoner van de hoeve. Sinds 22 november 1985 is de boom geklasseerd als erfgoed. |
Voor Vlaams Brabant was de kandidaat een Japanse honingboom of Styphnolobium japonicum, te Leuven, in de Naamsestraat aan het Atrechtcollege.
Deze boom is één van de twee eerste exemplaren die in België uit Japans zaad gekweekt werden. Dat zaad werd door een geestelijke meegebracht uit Japan.
|
Bij Leuvenaars is de boom beter gekend als de Boom van ’t Groot Verdriet. Dat zit zo: het Atrechtcollege is in 1508 gesticht maar werd tussen 1921 en 1977 gebruikt als peda voor studentinnen. Er heerste strenge tucht in de peda. Om 19u ’s avonds moesten de meisjes binnen zijn en onder het kruin van deze Japanse honingboom heeft menige jongen getreurd omdat zijn geliefde dichtbij maar onbereikbaar was. |
Voor Limburg werd het de Kerkelinde, te Pelt tegenover de Sint-Martinuskerk, op het kruispunt van de Kerkdijk en Rodenbachlaan.
|
Rond 1910 had zijn stam een omtrek van11 meter op de grond (de voet van mijn stam) en 6,5 meter op manshoogte. Zo staat het vermeld in J. Chalons boek ‘Arbres remarquables de la Belgique’ (1910-1912). Wellicht is de boom gepland op het einde van de 16de eeuw door overlevenden van een pestepidemie, maar dat is niet zeker. Sinds 16 september 1966 is de linde beschermd als monument. Enkele jaren daarna, in 1972, was deze linde zwaar gehavend na een brand. Het lot was onzeker, maar de boom herstelde. Lindes vormen sowieso gemakkelijk nieuwe twijgen. Als je de boom nu bekijkt, zou je denken dat je meerdere bomen ziet. Een boom met een gespleten persoonlijkheid? In ieder geval zijn alle stammen die je ziet uit één wortelgestel ontsproten. Het is een Hollandse linde (Tilia x europea). Een kruising tussen Zomerlinde (Tilia Platyphyllos) en Winterlinde (Tilia cordata). Dat kruisen gaat spontaan omdat insecten die de bloemen bezoeken ook de bloemen van andere lindes bezoeken. |
Foto: de 4 kandidaten Boom van het Jaar 2020
De door Aardewerk ingediende bomen, werden niet genomineerd, maar deze activiteit bood de gelegenheid het verhaal van de bomen en de Klimaatzaak weer een duwtje te geven.
Voor wie het toch wil weten: de keuze viel dit jaar op de vierstammige kastanjeboom aan de Menenpoort in Ieper. Een boom die twee wereldoorlogen doorstond.
Naast de wedstrijd Belgische boom van het jaar, is er de Europese boom van het jaar. De nummer 1 werd in 2020 een grove den in Tsjechië , met de naam Bewaker van het gezonken dorp. Op de website https://www.treeoftheyear.org/ vind je meer uitleg en mooie filmbeelden van de genomineerde bomen.
[1] Voor wie meer wil weten over de Bomenactie voor de Klimaatzaak, verwijzen we naar de vorige Aardewerknummers waarin de actie uitvoeriger wordt besproken.